Dieren uit Oekraïne worden ongelijk behandeld | Foto (illustratief): publiek domein
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) doet allesbehalve waarvoor ze mede in het leven zijn geroepen: het toezien op de gezondheid EN het welzijn van de dieren. Dat de NVWA slappe hap is weten we al een tijd, maar soms kan ik nog bozer worden dan ik al was op deze incapabele overheidsorganisatie. Bijvoorbeeld over de ongelijke behandeling van dieren uit Oekraïne.
Dit keer gaat het over de adoptie van ‘individuele’ dieren uit Oekraïne. Waarom de toevoeging ‘individueel’? Omdat de NVWA de grootschalige broodfokhandel in Oost-Europese puppy’s uit landen waar nog rabiës voorkomt feitelijk geen strobreed in de weg legt, maar wie een ‘individueel’ dier uit het door oorlog geteisterde Oekraïne wil adopteren kan z’n borst natmaken.
De communicatie vanuit de NVWA over het naar Nederland halen van dieren uit Oekraïne is op zijn zachtst gezegd schimmig. De informatie op de website is voortdurend aangepast afgelopen maanden, wat ik natuurlijk begrijp. In zo’n crisis veranderen situaties en regels. Maar mensen en dieren worden nu de dupe van verschillende regels voor vergelijkbare situaties, terwijl de risico’s gering zijn.
.
.
Laat ik vooropstellen dat rabiës - hondsdolheid - een voor mens en dier levensgevaarlijke ziekte is die je niet in Nederland, noch elders wil hebben. Oekraïne is in de EU-verordeningen aangemerkt als een zogeheten ‘derde land met een hoog rabiësrisico’. Als je een dier uit Oekraïne wil halen moet het minimaal 7 maanden oud zijn en bewezen gevaccineerd zijn tegen rabiës. Europese wetgeving stelt dat 30 dagen na deze vaccinatie een titertest moet plaatsvinden, die aantoont of het dier inderdaad beschermd is tegen hondsdolheid. Daarna volgt nog eens 3 maanden wachttijd en dan pas mag het dier de grens over naar de Europese Unie. Ter vergelijking: voor landen binnen de EU geldt dat dieren minimaal 15 weken moeten zijn en met 12 weken een vaccinatie tegen rabiës hebben gehad.
Gelukkig is hondsdolheid de afgelopen jaren zelden opgedoken in Oekraïne. Zelfs in ongevaccineerde honden was de ziekte zeldzaam. Volgens berekeningen van het Duitse Friedrich Loeffler Institut voor diergezondheid is de kans dat een hond in de incubatietijd zit op het moment dat hij de grens overgaat 1 op 300.000. Dit extreem lage risico geldt voor ongevaccineerde honden. Bij gevaccineerde honden is het risico vrijwel nihil. Dus toen de oorlog uitbrak in Oekraïne en mensen op de vlucht sloegen met hun huisdieren werd er opgeroepen de regels te versoepelen. Zoals verwacht was Nederland niet de eerste om daarin mee te gaan, maar uiteindelijk gaf ook ons land gehoor aan het advies van de Europese Commissie om de regels voor dieren van vluchtelingen aan te passen.
Dat moest dus gecommuniceerd worden. De site van de NVWA meldt dat reizigers uit Oekraïne dieren kunnen meenemen zonder de verplichte wachttijd van 3 maanden. Mooi, dacht een journalist die daar was voor werk, dan kan ik een puppy redden dat ik in mijn hart heb gesloten en waar ik al 2 weken voor zorg. Zeker niet, zei de NVWA, en het diertje werd in beslag genomen. Het betreft alleen vluchtelingen die dieren mogen meenemen.
.
Laten we niet vergeten dat het hier gaat, of zou moeten gaan, om ‘risico gebaseerd handhaven’. Dat was ook de achterliggende gedachte van de versoepelingen voor huisdieren van Oekraïense vluchtelingen. Het gaat om het risico op het binnenbrengen van rabiës. Die risicofactor voor huisdieren uit Oekraïne is dus vrijwel nul. Maar het risico op het binnenhalen van hondsdolheid door de eerder genoemde broodfokhandel is wel substantieel, alleen dat wordt gemakshalve genegeerd. House of Animals heeft keihard aangetoond dat er geknoeid wordt met rabiësboekjes van Oost-Europese puppy’s, maar dat maakte voor de NVWA niet uit. Men deed niets, terwijl juist dáár de NVWA had moeten optreden. Maar nu, bij een zeer laag risico, besluit men ‘door te pakken’. Een letterlijk en figuurlijk goedkope manier om te veinzen dat je wel degelijk je taak volbrengt.
.
.
Op de site van de NVWA staat dat als je iets wil doen voor dieren uit Oekraïne, help dan vooral de stichtingen die werkzaam zijn aan de grens met bijvoorbeeld Polen. Nou, daar ben ik geweest en de situatie voor de vluchtelingen met huisdieren is best ingewikkeld. Honden zomaar doorsturen naar Nederland kan niet. Wat aan de grens wel kan is ze laten registreren en vaccineren. Vervolgens gaan ze een maand in quarantaine en krijgen dan een Poolse, en dus Europese titertest. En zo mag je legaal, met wat je een ‘omgekatte hond’ kan noemen (want je bent nu Pools) naar Nederland of een andere EU-lidstaat. Op zich goed geregeld, met een balans tussen mededogen en veiligheid.
Maar als je direct naar Nederland wordt meegenomen, zoals de journalist wilde met zijn hondje, dan is het een heel ander verhaal. Zo meldde de eigenaresse van een kennel zich bij ons, die de vraag kreeg of ze van een stichting een aantal Oekraïense honden kon opvangen. ‘Tuurlijk dacht ze, want ik heb de mogelijkheid de dieren in quarantaine te plaatsen. Dus ze zei ja en bracht de dieren, die keurig een paspoort hadden en waren gechipt, naar de dierenarts om te laten registreren en voor de zekerheid nogmaals te vaccineren. Vervolgens zou ze de honden in quarantaine houden. Getraumatiseerde ‘oorlogshonden’ die zich eindelijk leken te ontspannen. Totdat de NVWA op de stoep stond: “Mogen wij even kijken hoe de honden erbij zitten?” “Natuurlijk, kom binnen.” Had ze dat maar niet gezegd. “We nemen de honden in beslag, want dit mag niet. Ze gaan naar een opslaghouder en u moet de kosten betalen.”
Inmiddels heb ik meldingen van mensen die bijna 30.000 euro aan kosten moeten betalen. Want om een of andere reden duurt quarantaine voor Oekraïense honden in Nederland niet een maand gevolgd door een titertest, maar 4 maanden vanwege de extra wachttijd na de test. Kan iemand mij de logica hiervan uitleggen? En kan iemand de NVWA uitleggen wat dit met deze dieren doet? In een hok gestopt in plaats van liefdevol opgevangen?
Het is oorlog! Voor mensen en hun huisdieren bieden we noodhulp, maar deze ‘individuele’ dieren laten we stikken nadat ze gered zijn uit precies dezelfde ellende? Ik vind echt niet dat we alle dieren uit Oekraïne naar Nederland moeten halen, want we lossen er het enorme zwerfdierprobleem echt niet mee op. Maar met enig logisch denken, graag in het kader van dierenwelzijn en DAADWERKELIJK op risico gebaseerde handhaving, voorkom je wel een hoop ellende voor mens en dier. Combineer dat met duidelijke en eerlijke communicatie en ik ben je vrouw.
Beste NVWA, de regels zouden versoepeld worden, maar niet duidelijk was dat het alleen zou gelden voor vluchtelingen die dieren meenemen. Dus als je weet dat er veel mensen zijn die dieren uit Oekraïne willen opvangen, dan leg je dus het zo uit: “Een dier opvangen uit Oekraïne is onmogelijk, tenzij…”
.
Lukraak honden naar Nederland brengen vanuit Oekraïne kan niet en is niet wenselijk, hoe graag we ze ook willen helpen. Alleen wie Oekraïne ontvlucht mag dieren meenemen, met een maximum van 5 per persoon. Maar dan zit ik wel met een dilemma. Omdat de hier in beslag genomen dieren ook oorlogsslachtoffer zijn en de Nederlandse wet hun intrinsieke waarde erkent, vind ik het gerechtvaardigd dat de tot nu toe geredde honden uit Oekraïne hier worden gevaccineerd, gechipt en geregistreerd, gevolgd door een maand (thuis)quarantaine. Precies zoals ze dat in EU-land Polen doen op advies van de Europese Commissie. Na die maand een titertest om te kijken of de vaccinatie voldoet en dan naar hun nieuwe baasje. Bestraf dierenliefde nou niet met rigide handhaving van regels die je zelf slecht hebt gecommuniceerd, die bovendien elders in de EU uit humaan oogpunt versoepeld zijn.
Er speelt echter meer bij mij. We strijden met House of Animals tegen de malafide puppyhandel. Bij een groot deel van de puppy’s die vanuit Oost-Europese ‘broodfokfabrieken’ ons land binnenkomen is de rabiësvaccinatie niet op orde. Dat heeft House of Animals aangetoond en bij de NVWA neergelegd, die daar vervolgens helemaal niets mee deed. Hoezo op risico gebaseerde handhaving? Ons laatste verzoek tot onderzoek bij puppyhandel De Meiboom in Diessen, die afgelopen jaar 3000 broodfokpuppy’s uit Hongarije importeerde, is zelfs stopgezet. Dat kregen we in een officiële brief van de NVWA te horen, omdat ‘de oorlog in Oekraïne en de komst van honden naar Nederland alle tijd in beslag neemt’. Ze speuren onder andere Facebook en Instagram af naar mensen die mogelijk een hond vanuit Oekraïne naar Nederland hebben gehaald.
De NVWA moet op de schop maar dat wisten we al. De slogan ‘hard waar het moet en zacht waar het kan’ is de zoveelste leugenachtige kreet van een overheidsinstantie. Ze kunnen een winkeltje beginnen in de verkoop van dit soort onzin.
.
Het wordt tijd dat de minister opheldering geeft over de idioot lange quarantaineperiode voor uit Oekraïne geredde dieren en waarom hun afzondering niet in de thuissituatie kan worden uitgezeten. Daarmee voorkom je dat mensen die met hun hart besloten een oorlogsdier te helpen absurd hoge ‘opslagkosten’ moeten betalen na inbeslagname. Alleen al dat woord ‘opslagkosten’, alsof het om een inboedel gaat.
Waarom hanteren we voor deze groep mensen niet bij wijze van uitzondering dezelfde regels als in Polen, zodat dieren die tot nu toe via ongebruikelijke weg werden gered uit de oorlog ook na een maand een warm mandje kunnen krijgen? Of zorg er op z’n minst voor dat ‘opslag’ niet langer betekent dat je al die maanden eenzaam in een hok zit. Ik durf te stellen dat het pure dierenmishandeling is om bijvoorbeeld een puppy die zo belangrijke socialisatieperiode te laten missen. Door de overheid zelf uitgevoerd onderzoek is hier duidelijk over. Echt, ik ga elke opslaghouder, en de NVWA die hieraan meewerkt, persoonlijk voor dierenmishandeling aanklagen.
.
©Karen Soeters | House of Animals
